Klejnot w koronie stylu zakopiańskiego, czyli kaplica w Jaszczurówce

Zakopane i jego klimat jednych zachwyca, innych (szczególnie w ostatnich latach) odpycha. Jednak styl zakopiański w architekturze podoba się większości osób! Ikoną i jednym z najpiękniejszych przykładów budynków w tym stylu jest kaplica Najświętszego Serce Pana Jezusa w zakopiańskiej Jaszczurówce.

Nieco więcej o stylu zakopiańskim

W latach 90. XIX wieku Stanisław Witkiewicz – polski malarz, architekt, pisarz i teoretyk sztuki, prywatnie ojciec Stanisława Ignacego Witkiewicza (Witkacego) – stworzył i wprowadził styl zakopiański, inaczej nazywany stylem witkiewiczowskim. Miał on zostać nowym stylem narodowym wywodzącym się ze sztuki Podhala. Ostatecznie jednak przyjął się głównie jedynie u podnóża Tatr. Jednakże pojedyncze budynki w tym stylu znajdziemy również m.in. w Sosnowcu, Gdyni oraz na terenie Białorusi.

Styl zakopiański to nie tylko budynki, to również meble, sprzęty gospodarcze, ubiory, instrumenty muzyczne, czy pamiątki, jednak przede wszystkim możemy go odnaleźć w architekturze. Witkiewicz wzorce do nowego stylu czerpał z tradycyjnego budownictwa górali dodając do niego elementy secesyjne. Z planów małej, tradycyjnej, dwuizbowej chaty stworzył on wielkie, wieloizbowe wille, które mogły służyć również bogatym gościom Zakopanego. W ówczesnym czasie to miasteczko stawało się coraz to bardziej popularne.

Budynki w stylu zakopiańskim charakteryzują się wysoką podmurówką z łamanego kamienia, na której znajdują się ściany z drewnianych płazów, dach pokryty był gontem. Witkiewicz stosował na elewacjach wiele ozdób charakterystycznych dla kultury Podhala.

W Zakopanem znajduje się szlak stylu zakopiańskiego, w skład, którego wchodzi ponad 40 najważniejszych zabytków tego stylu, w tym sztandarowe obiekty zaprojektowane przez Witkiewicza jak m.in. Willa Koliba, Oksza, Pod Jedlami, czy też kaplica w Jaszczurówce.

Klejnot w koronie – kaplica w Jaszczurówce

To właśnie niewielka kaplica znajdująca się tuż przy popularnej drodze z Zakopanego do Palenicy Białczańskiej, jest jednym z najpiękniejszych przykładów budynku w stylu zakopiańskim i nie boję się użyć tego stwierdzenia jednym z najpiękniejszych budynków w Polsce!

Świątynia znajduje się na zboczach małej góry, wśród smreków (świerków). Budynek ten powstał w konstrukcji zrębowej opierającej się na wysokiej kamiennej podmurówce (typowe cechy stylu zakopiańskiego). Z przodu i z boku posiada arkadowe podcienia, zaś na dachu pokrytym gontem znajduje się niewielka wieżyczka z dzwonem. Świątynię zaprojektował nie kto inny jak twórca stylu zakopiańskiego – Stanisław Witkiewicz. Powstała ona w latach 1904-1907.

Wnętrze kaplicy również zaprojektował Stanisław Witkiewicz. Jest ono stosunkowo ciasne i małe, jednak w tym tkwi jego urok. Całe wyposażenie świątyni jak i ołtarz został wykonany z drewna. Wnętrze zdobią też witraże (zaprojektowane przez Witkiewicza) przedstawiające M.B. Częstochowską i Ostrobramską oraz herby Polski i Litwy.

Kaplica znajduje się na małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej oraz już wspomnianym szlaku stylu zakopiańskiego. Z racji na swój wygląd i malownicze położenie świątynia ta bardzo często jest malowana na obrazach.

Praktyczne informacje

Kaplica pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa znajduje się w części Zakopanego nazywanej Jaszczurówką, tuż przy drodze Oswalda Balzera (trasie ze stolicy Podhala do Łysej Polany i dalej nad Morskie Oko). Stąd też wielu turystów mija ten budynek, ale niestety większość nawet nie zauważa go. Spowodowane to jest m.in. lokalizacją kaplicy pomiędzy dwoma bardzo ostrymi zakrętami. Jeśli się nie wie, że tam jest, to można bez problemu przejechać drogą i nie zauważyć – a szkoda!

Jadąc z Zakopanego mijamy świątynię z lewej strony, natomiast z prawej strony znajduje się parking, gdzie można stanąć autem i przejść na drugą stronę jezdni do kaplicy. Należy jednak zachować tutaj szczególną uwagę, ponieważ miejsce to znajduje się pomiędzy wspomnianymi dwoma ostrymi zakrętami i ciężko jest o dobrą widoczność, a jadące tam auta jeżdżą zazwyczaj bardzo szybko!